Z dniem 1 lipca 2024 roku weszły życie nowe regulacje dotyczące opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w tym szczególnie kubków na napoje oraz pojemników na żywność. Na mocy Dyrektywy SUP, wprowadzonej do polskiego prawa, przedsiębiorcy z sektora handlu detalicznego, hurtowego oraz gastronomii zostają zobowiązani do zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych.
Najważniejsze zmiany
- Obowiązek zapewnienia opakowań alternatywnych: Przedsiębiorcy oferujący jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych muszą zapewnić alternatywne rozwiązania. Dotyczy to m.in. kubków na napoje i pojemników na żywność, gotową do bezpośredniego spożycia.
- Opakowania alternatywne: Powinny być wykonane z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym również tych biodegradowalnych, jednakże dopuszcza się opakowania wielokrotnego użytku wykonane z tworzyw sztucznych.
- Materiały opakowań alternatywnych: Mogą to być np. opakowania z trzciny cukrowej, liści palmowych czy otrąb, o ile zawarte w nich polimery są naturalne i niechemicznie modyfikowane.
- Brak definicji opakowania alternatywnego: W polskim prawie oraz Dyrektywie SUP nie ma jednoznacznej definicji opakowania alternatywnego, co prowadzi do pewnych wątpliwości interpretacyjnych.
Praktyczne problemy
- Cena opakowań alternatywnych: przepisy nie regulują wysokości cen opakowań alternatywnych, co może oznaczać, że przedsiębiorcy mogą je sprzedawać drożej niż opakowania jednorazowe. W praktyce jednak wyższa cena może wpłynąć na wybór klientów na korzyść tańszych, plastikowych opakowań.
- Brak opakowań alternatywnych: w przypadku produktów jednorazowego użytku, dla których nie istnieją alternatywy, państwa członkowskie mają wprowadzić systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta, co oznacza konieczność pokrywania kosztów gospodarowania odpadami.
Co grozi przedsiębiorcom za brak dostosowania się do przepisów?
Za nieprzestrzeganie obowiązku zapewnienia opakowań alternatywnych przewidziano kary finansowe, które mogą sięgać do 20 000 zł. Kontrole realizacji obowiązku będzie prowadzić Inspekcja Handlowa.
Dla kogo nowe przepisy?
- Sklepy detaliczne i hurtowe sprzedające jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych.
- Restauracje i lokale gastronomiczne, które pakują żywność lub napoje w jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych.
Przykłady opakowań alternatywnych:
- Opakowania z trzciny cukrowej
- Opakowania z liści palmowych
- Opakowania z otrąb
- Wielokrotnego użytku butelki z tworzywa sztucznego
Podsumowanie
Od 1 lipca 2024 r. przedsiębiorcy mają obowiązek zaoferowania opakowań alternatywnych, co ma przyczynić się do zmniejszenia użycia tworzyw sztucznych w jednorazowych opakowaniach. Jednak ze względu na niejasności w przepisach, rekomendowane jest wystąpienie o interpretację indywidualną do marszałka województwa, aby uniknąć sankcji.
Przedsiębiorcy mają możliwość informowania klientów o dostępności opakowań alternatywnych poprzez umieszczanie stosownych informacji np. przy kasach, co może zwiększyć świadomość konsumentów i promować bardziej ekologiczne wybory.
